Đánh giá tác động môi trường

Đánh giá môi trường (EA) là đánh giá các hậu quả môi trường (tích cực lẫn tiêu cực) của một kế hoạch, chính sách, chương trình, hoặc các dự án thực tế trước khi quyết định tiến hành thực hiện hay không. Trong bối cảnh này, thuật ngữ "Đánh giá tác động môi trường" (EIA hay DTM) thường được sử dụng khi áp dụng cho các dự án thực tế của các cá nhân hoặc công ty và thuật ngữ "đánh giá môi trường chiến lược" (SEA) áp dụng cho các chính sách, kế hoạch và chương trình thường được các cơ quan nhà nước thực hiện.

Đánh giá tác động môi trường hay viết tắt là ĐTM (hoặc tiếng Anh là EIA) là sự đánh giá khả năng tác động tích cực-tiêu cực của một dự án được đề xuất đến môi trường trong mối quan hệ giữa các khía cạnh tự nhiên, kinh tế và xã hội.

Mục đích của việc đánh giá này để chắc rằng các nhà ra quyết định quan tâm đến các tác động của dự án đếm môi trường khi quyết định thực hiện dự án đó không. Tổ chức quốc tế về Đánh giá tác động môi trường (IAIA) đưa ra định nghĩa về việc đánh giá tác động môi trường gồm các công việc như "xác định, dự đoán, đánh giá và giảm thiểu các ảnh hưởng của việc phát triển dự án đến các yếu tố sinh học, xã hội và các yếu tố liên quan khác trước khi đưa ra quyết định quan trọng và thực hiện những cam kết.

Đánh giá môi trường có thể được điều chỉnh bởi các quy tắc về thủ tục hành chính liên quan đến sự tham gia của cộng đồng và tài liệu về việc đưa ra quyết định và có thể bị xem xét lại theo luật pháp.ĐTM đặc biệt ở chỗ chúng không yêu cầu tuân thủ một kết quả về môi trường đã định trước, nhưng họ yêu cầu các nhà ra quyết định phải tính đến các giá trị môi trường trong các quyết định của mình kết hợp cùng với việc khảo sát lấy ý kiến của người dân để đưa ra quyết định phù hợp nhất.

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ĐTM

Các đánh giá tác động môi trường được bắt đầu vào những năm 60 của thế kỉ 20, như là một phần của việc nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề môi trường.Đánh giá tác động môi trường liên quan đến đánh giá kỹ thuật nhằm góp phần vào việc ra quyết định sao cho khách quan hơn. Tại Hoa Kỳ, các đánh giá tác động môi trường đã đạt được vị thế chính thức vào năm 1969, với việc ban hành Đạo luật về Chính sách Môi trường Quốc gia. ĐTM đã được sử dụng ngày càng nhiều trên thế giới. Số lượng các "Đánh giá môi trường" nộp hàng năm "đã vượt qua rất nhiều số Báo cáo Tác động Môi trường nghiêm ngặt hơn (EIS)." Đánh giá Môi trường là một “bản báo cáo tác động môi trường nghiêm ngặt thu nhỏ” được thiết kế để cung cấp đầy đủ thông tin để cho phép cơ quan quyết định cho dù việc soạn thảo Báo cáo Tác động Môi trường (EIS) là cần thiết. "ĐTM là một hoạt động được thực hiện để tìm ra các tác động có thể xảy ra trước khi tiến hành dự án, qua đó có thể dự trù hết các khả năng rủi ro, làm cơ sở đưa ra quyết định cho nhà đầu tư hoặc cơ quan có thẩm quyền.

PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN

Có sẵn các phương pháp đánh giá cụ thể và các ngành công nghiệp cụ thể như:

+ Sản phẩm công nghiệp - Phân tích vòng đời đời sống (LCA) được sử dụng để xác định và đánh giá tác động của các sản phẩm công nghiệp đối với môi trường. Các ĐTM này xem xét các hoạt động liên quan đến việc khai thác nguyên vật liệu, phụ liệu, thiết bị; sản xuất, sử dụng, thải bỏ và các thiết bị phụ trợ.

+ Thực vật biến đổi gen - Các phương pháp cụ thể có sẵn để thực hiện ĐTM sinh vật biến đổi gen bao gồm GMP-RAM và INOVA

+ Logic mờ - Các phương pháp ĐTM cần dữ liệu đo lường để ước tính các giá trị của các chỉ số tác động. Tuy nhiên, nhiều tác động môi trường không thể định lượng được, Ví dụ: Chất lượng cảnh quan, chất lượng cuộc sống và sự chấp nhận của xã hội. Thay vào đó là thông tin từ ĐTM tương tự, đánh giá của chuyên gia và ý kiến cộng đồng được sử dụng. Các phương pháp lý luận gần đúng được gọi là logic mờ có thể được sử dụng. Một cách tiếp cận số học mờ cũng đã được đề xuất và được thực hiện bằng cách sử dụng một công cụ phần mềm (TDEIA)

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA ĐTM

Vào cuối dự án, một cuộc kiểm toán đánh giá độ chính xác của ĐTM bằng cách so sánh các tác động thực tế với dự đoán. Mục tiêu là làm cho ĐTM trong tương lai trở nên hợp lệ, có giá trị và hiệu quả. Hai vấn đề chính là:

+ Khoa học - để kiểm tra tính chính xác của dự đoán và giải thích lỗi

+ Quản lý - để đánh giá sự thành công của việc giảm nhẹ tác động giảm

Việc kiểm tra có thể được thực hiện như một đánh giá khắt khe về giả thuyết không hoặc với cách tiếp cận đơn giản hơn so với những gì đã xảy ra với dự đoán trong tài liệu ĐTM.

Sau khi ĐTM, các nguyên tắc phòng ngừa gây ô nhiễm có thể được áp dụng để quyết định có nên từ chối, sửa đổi hay yêu cầu nghiêm ngặt về trách nhiệm pháp lý hoặc bảo hiểm đối với một dự án, dựa trên các tác hại được dự đoán.

ĐTM TẠI VIỆT NAM

Để thực hiện Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM, các chủ Dự án phải làm những công việc gì? Để thuận tiện trong quá trình thực hiện, các đơn vị có nhu cầu lập báo cáo đánh giá tác động môi trường háy liên hệ với chúng tôi, Công ty TNHH Công nghệ Môi trường An Thy để được hỗ trợ.

1. Khái niệm về báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

Báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM (EIA) là việc phân tích, dự báo các tác động của dự án đầu tư đến môi trường để đưa ra biện pháp bảo vệ môi trường khi triển khai dự án đó (Theo khoản 23, điều 3 giải thích từ ngữ, Chương I Quy định chung, luật bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13)

Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM là cơ sở để doanh nghiệp nắm rõ hơn về hiện trạng chất lượng môi trường của mình từ đó có thể đề ra các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. ĐTM là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các nhà đầu tư ra quyết định lựa chọn phương án khả thi và tối ưu nhất về kinh tế và kỹ thuật cho dự án đầu tư đó.

Hơn nữa kết quả giám sát chất lượng môi trường sẽ là cơ sở để cơ quan quản lý Nhà nước đánh giá về công tác bảo vệ môi trường của Công ty.

2. Mục đích của việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

 Mục đích của việc lập đánh giá tác động môi trường ĐTM là để biết được tầm ảnh hưởng của dự án đến môi trường xung quanh so với mức tiêu chuẩn quy định, từ đó thẩm định xem có cấp quyết định phê duyệt dự án hay không

- Ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp, tạo sự chủ động trong vấn đề bảo vệ môi trường nơi hoạt động của dự án.

- Hợp thức hóa quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Phát triển KT-XH đi đôi với bảo vệ môi trường.

3. Vai trò và ý nghĩa trong việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

- Vai trò lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

+ Là công cụ quản lý môi trường có tính chất phòng ngừa.

+ Giúp chọn phương án tốt nhất đê khi thực hiện dự án ít gây tác động tiêu cực đến môi trường.

+ Giúp nhà quản lý nâng cao chất lượng của việc đưa ra quyết định.

+Là cơ sở để đối chiếu khi có thanh tra môi trường.

+ Góp phần cho phát triển bền vững.

- Ý nghĩa:

+ Khuyến khích quy hoạch tốt hơn.

+ Tiết kiệm thời gian và tiền trong phát triển lâu dài.

+ Gi úp Nhà nước, các cơ sở và cộng đồng có mới liên hệ chặt chẽ hơn.

4. Cơ sở phát lý áp dụng lập báo cáo ĐTM.

- Luật bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13 ban hành ngày 23/06/2014, có hiệu lực thi hành ngày 01/01/2015.

- Nghị định 18/2015/NĐ-CP ban hành ngày 14/02/2015, Nghị định của Chính phủ quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường, báo cáo đánh giá tác động môi trường chiến lược, báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM, kế hoạch bảo vệ môi trường.

- Thông tư 27/2015/TT-BTNMT, ban hành ngày 29/05/2015, của Bộ Tài Nguyên Môi trường quy định về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường.

5. Đối tượng phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

Đối tượng phải thự hiện đánh giá tác động môi trường ĐTM được quy định tại phụ lực II nghị định số 18/2015/NĐ-CP (quy định về quy hoạch bải vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường).

Tại phụ lục II này bao gồm nhóm các dự án về xây dựng, nhóm các dự án sản xuất vật liệu xây dựng, dự án về giao thong, dự án về điện tử, năng lượng, phóng xạ, dự án liên quan đến thủy lợi, khai thác rừng, trồng trọt, dự án về thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản, dự án về dầu khí, dự án về xử lý, tái chế chất thải, dự án về cơ khí, luyện kim, dự án chế biến gỗ, sản xuát thủy tinh, gốm sứ,... và các dự án khác.

Trong quá trình thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường, chủ dự án phải tiến hành tham vấn Ủy ban nhân dân xã, phường thị trấ (Ủy ban cấp xã) nơi thực hiện dự án, các tổ chức và cộng đồng dân cự chịu tác động trực tiếp bởi dự án.

Trường hợp doanh nghiệp đã đi vào hoạt động mà chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM cần bổ sung Đề án bảo vệ môi trường chi tiết để tránh vi phạm phát luật.

6. Quy trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

Các bước để lập báo cáo đánh giá tác động môi trường:

• Khảo sát điều kiện địa lý, địa chất, khí tượng, thủy văn;
• Điều tra, khảo sát, thu thập số liệu về điều kiện tự nhiên, môi trường, KT-XH;
• Khảo sát, thu mẫu, đo đạc và phân tích các mẫu không khí, mẫu nước, mẫu đất trong và xung quanh khu dự án;
• Xác định các yếu tố vi khí hậu trong khu vực dự án:
• Đánh giá hiện trạng môi trường khu vực thực hiện dự án;
• Xác định các nguồn gây ô nhiễm của dự án như: khí thải, nước thải, chất thải rắn, tiếng ồn; xác định phân loại các loại chất thải phát sinh trong quá trình xây dựng và hoạt động của dự án bằng các phương pháp thống kê, phân tích, thu thập, đánh giá nhanh;
• Đánh giá mức độ tác động, ảnh hưởng của các nguồn ô nhiễm kể trên đến các yếu tố tài nguyên, môi trường, xã hội, con người xung quanh khu vực thực hiện dự án;
• Xây dựng các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho giai đoạn xây dựng dự án;
• Xây dựng các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm, phương án quản lý môi trường quá trình hoạt động và phòng sự cố môi trường;
• Đề xuất phương án xử lý nước thải, khí thải, phương án thu gom và xử lý chất thải rắn từ hoạt động của dự án;
• Tham vấn ý kiến của UBND và UBMTTQ phường (xã) nơi thực hiện dự án.
• Xây dựng chương trình giám sát môi trường.
• Lập hội đồng thẩm định và phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM.

7. Thẩm quyền thẩm định và thời hạn thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Thẩm quyền thẩm định và thời hạn thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường được quy định cụ thể tại Điều 14 Nghị định số 18/ 2015/ NĐ – CP ngày 14/02/2015, cụ thể :

*Về thẩm quyền :

•  Bộ tài nguyên và Môi trường tổ chức thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường các dự án quy định tại phụ lục III nghị định này, thường là dự án có quy mô lớn hoặc dự án nằm trên địa bàn 2 tỉnh trờ lên hoặc không xác định được trách nhiệm quản lý hành chính của UBND cấp tỉnh.
• Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án đầu tư trên địa bàn của mình, trừ các dự án thuộc thẩm quyền của Bộ TNMT, các bộ và cơ quan ngang Bộ.

Việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường được thực hiện thông qua hội đồng thẩm định do người đứng đầu cơ quan được giao nhiệm vụ thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường thành lập với ít nhất 7 thành viên.

*Về thời hạn :

 Báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM thuộc thẩm quyền thẩm định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thời hạn thẩm định tối đa là bốn mươi lăm (45) ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp dự án phức tạp về tác động môi trường, thời hạn thẩm định tối đa là sáu mươi (60) ngày làm việc.

• Báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐTM không thuộc thẩm quyền thẩm định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thời hạn thẩm định tối đa là ba mươi (30) ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ hợp lệ. Đối với những dự án phức tạp về tác động môi trường, thời hạn thẩm định là bốn mươi lăm (45) ngày làm việc.

8. Hồ sơ.

Các hồ sơ cần thiết để lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐMT bao gồm :

• Giấy đăng ký kinh doanh / giấy phép đầu tư
• Báo cáo đầu tư / giải trình kinh tế kỹ thuật / Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất / Hợp đồng thuê đất
• Sơ đồ vị trí dự án
• Bản vẽ mặt bằng tổng thể, thoát nước mưa, nước thải – Bản vẽ các hệ thống xử lý môi trường ( nếu có)

Trong một số trường hợp cụ thể, hồ sơ có thể tăng hoặc giảm một số hồ sơ

Trên đây là một số thông tin cơ bản về “ Quy trình  lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ĐMT”, hy vọng có thể giúp cho quý doanh nghiệp hiểu rõ hơn về thủ tục này khi bắt tay vào thiết lập, xây dựng dự án